Reus
Rycerz
Dołączył: 04 Lut 2007
Posty: 61
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 4/5
|
 Wysłany: Czw 15:49, 26 Kwi 2007 Temat postu: Uzbrojenia Polskie wieku X-XII |
|
|
Jak w temacie X-XI wiek:
Uzbrojenie drużyny konnej składało się z uzbrojenia ochronnego oraz zaczepnego. Do pierwszego należały: pancerz, hełm i tarcza; do drugiego: miecz, włócznia i topór. Pancerze były to początkowo kaftany ze skóry lub grubego płótna, naszywane pasami ze skóry bądź też nabijane gęsto główkami gwoździ lub żelaznymi łuskami, bądź wreszcie żelaznymi pierścieniami.
Prócz tych rodzajów pancerzy były także w użyciu kolczugi, czyli pancerze z plecionych drobnych żelaznych kółeczek. Do Polski kolczuga przyszła z Rusi, skąd również zapożyczono stożkowe hełmy, o wysokim szyszu (spiczaste zakończenie hełmu), z przynitowanym nosalem (sztabka osłaniająca nos) i czepcem kolczym (kaptur na głowę z żelaznych kółeczek, zakładany pod hełm). Prócz nich były w użyciu hełmy obręczowe powszechnie używane w Europie zachodniej. Składały się one z żelaznych sztabek tworzących obręcze wokół głowy i połączonych u góry hełmu. Do nich przynitowane były od dołu płytki wypełniające otwory w dzwonie hełmu. Trzecim typem były hełmy czeskie, stożkowe, lecz o wiele niższe od ruskich, z nosalem, ale bez szysza.
Jezdni używali przeważnie tarcz (szczytów) okrągłych drewnianych, wzmocnionych żelazem.
Piesi używali tarcz dużych, czworokątnych lub owalnych, drewnianych bądź też plecionych z wikliny i pokrytych skórą, przeważnie wraz z sierścią.
Włócznia długości około 2,5 metra była używana tak przez pieszych, jak i przez konnych. Służyła ona zarówno do walki wręcz, jak i do walki na odległość.
Miecze miały głownie szerokie, obosieczne, krótki jelec, głowicę trójdzielną lub pięciodzielną.
Wśród pospolitego ruszenia pancerze i hełmy mogło posiadać niewielu wojowników, zapewne miała je tylko starszyzna. Również miecze, z powodu ich wysokiej ceny, rzadkie były u piechurów.
Zasadnicza bronią piechoty były: łuk ze strzałami i włócznia (sulica). Prócz włóczni i łuków używano toporów, maczug i proc. Do ochrony służyły tarcze.
A teraz XII wiek:
Skład społeczny i organizacja wojska w Polsce na początku XII wieku była już inna niż za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. W związku z dalszym rozwojem stosunków feudalnych zanika pospolite ruszenie kmieci. Nie istnieje już również drużyna książęca w tej formie jak za pierwszych Piastów.
Podstawą sił zbrojnych stają się teraz oddziały wojskowe możnowładców, wśród nich księcia, będącego najmożniejszym feudałem i zwierzchnikiem rycerzy lennych.
Ustala się zasada, że służba wojskowa jest obowiązkiem posiadających ziemię, tj. feudałów. Mimo to chłop, choć coraz bardziej uciskany i wyzyskiwany staje zawsze do obrony ziemi rodzinnej, przyczyniając się często poważnie do zwycięstwa.
Uzbrojenie naszych wojsk w tym okresie niewiele się zmieniło. W użyciu są nadal trzy typy pancerzy:
a) skórzane kaftany naszyte paskami (przeważnie w kratę) i wzmocnione główkami gwoździ,
b) kaftany z naszytymi kółkami żelaznymi pojedynczo obok siebie lub nanizanymi na rzemyk,
c) kaftany z grubego płótna lub skóry, naszyte dachówkowato żelaznymi łuskami.
Nowsze zbroje, tj. produkowane już w XII wieku, różnią się tym, że osłaniają i nogi. Jest to rodzaj kombinezonu, z krótkimi spodniami i kapturem wchodzącym pod hełm. Robione one były trzema wymienionymi już sposobami (krata skórzana, kółka, łuski). Obok nich były w użyciu wschodnie kolczugi stanowiące znaczny postęp w stosunku do wymienionych poprzednio pancerzy. Na zachodzie Europy kolczuga weszła w życie dopiero około roku 1150.
Wśród hełmów używanych w tym czasie wyróżniają się piękne hełmy stożkowe, stanowiące rdzennie polską odmianę wschodniego hełmu stożkowego. Były one złożone z czterech znitowanych części, nad czołem miały ozdobę w postaci części korony, a na dwóch bocznych ściankach - ozdoby w kształcie listków. Szczyt zakończony był tulejką do piór lub kity włosianej. Hełmy te nie posiadały nosala, były złocone lub pokryte złoconą blachą miedzianą.
W ogóle broń wyrobu polskiego cieszyła się w owych czasach dużym powodzeniem, czego dowodem może być na przykład urywek ruskiego poematu epickiego "Słowo o Pułku Igora", gdzie autor opłakując poległych książąt ruskich mówi: "...a gdzież są wasze złote hełmy i sulice polskie, i tarcze..."
Prócz tej typowo polskiej odmiany, którą zresztą z powodu wysokiej ceny nosili zapewne tylko możniejsi rycerze, były w użyciu hełmy stożkowe innych typów - bądź łączone z czterech części, bądź też z jednego kawałka żelaza z nieruchomym nosalem.
Używane były również w tym okresie trzy rodzaje tarcz. Należą do nich dawniejsze okrągłe, następnie długie tarcze (około 1,20 m), spiczaste u dołu, zaokrąglone u góry, drewniane, pokryte jaskrawymi, fantastycznymi malowidłami. Używano ich powszechnie na Zachodzie, w Polsce zaś rzadziej. Rozpowszechnione natomiast były w Polsce tarcze podobne, lecz mniejsze (około 1 m).
Takie właśnie tarcze mają wojownicy w płaskorzeźbie na drzwiach katedry gnieźnieńskiej i na "Kielichu Dąbrówki", najstarszych źródłach ikonograficznych do historii uzbrojenia w Polsce. Miecze mają głownie podobne do dawniejszych, ale jelec jest dłuższy i cieńszy, rękojeść nieco dłuższa, a głowica przeważnie w kształcie grzyba.
Można już zauważyć różnicę między mieczem jeźdźca i piechura. Ci ostatni mają miecze krótsze. To samo zróżnicowanie zachodzi między włócznią jeźdźca i piechura.
Uzbrojenie ochronne (hełmy, pancerze, kolczugi) było oczywiście używane przez zamożniejszych wojowników walczących konno.
Uzbrojenie piechurów było takie jak w poprzednim okresie.
W XII w. wchodzi w użycie kusza, jednak łuk i proca są w tym okresie jeszcze w dalszym ciągu najpowszechniejszą bronią naszych wojowników.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
